Усвоение языка незрячими детьми – обзор научных исследований

Тип статьи: информационно-аналитическая

Страницы: 3-11

Авторы:

Милевски Станислав,

доктор филологических наук, профессор. Зав. кафедрой логопедии.

Гданьский университет, Польша.

E-mail: logsm@ug.edu.pl

Качоровска-Браы Катажына,

кандидат филологических наук, кафедра логопедии.

Гданьский университет, Польша.

E-mail: logkk@ug.edu.pl

Аннотация.

В статье описываются трудности, которые испытывают незрячие дети на определенных этапах развития вербальной и невербальной коммуникации. Дается обзор литературы по теме, при этом обращается внимание на значительные различия в описании коммуникативных возможностей таких детей и возникающих в данной группе детей проблем.

Ключевые слова: незрячие дети, дисфункция зрения, нарушение речи и ее развития.

ОПИСАНИЕ НА АНГЛИЙСКОМ ЯЗЫКЕ:

Language Acquisition by Blind Children: Scientific Research Review

Authors:

Milevski Stanislav

Dr. in Philology, Prof., Head of Speech Therapy Dept.,

University of Gdansk, Poland

E-mail: logsm@ug.edu.pl

Kacharovska-Brai Katarzyna

Ph.D. in Philology, of Speech Therapy Dept.,

University of Gdansk, Poland

E-mail: logkk@ug.edu.pl

Annotation.

The article concerns the difficulties met by blind children in their development of verbal and non-verbal communication. Authors present literature analysis and draw attention to significant differences in description of communication abilities of such children and problems arising within this group.

Key words: blind children, dysfunction of sight, speech and language disorders.

Литература

1. Bateman B.D. (1981): Dzieci niewidome i niedowidzące. W: Metody pedagogiki specjalnej, G.N. Haring, R.L. Schiefelbusch (red.). Warszawa: PWN, p. 307–357.

2. Bendych E., Janik M. (1981): Nauczanie początkowe dzieci niewidomych. Warszawa: WSPS.

3. Bishop V.E. (1991): Preschool Children with Visual Impairments. Unpublished Manual available from author. http://www.tsbvi.edu/curriculum-a-publications/1051-infants-and-toddlers-with-visual-impairments-by-virginia-bishop [data wejścia: 15 listopada 2014, 17:00].

4. Bishop V.E. (1998): Infants and Toddlers with Visual Impairments. Unpublished Manual available from author. http://www.tsbvi.edu/curriculum-a-publications/1051-infants-and-toddlers-with-visual-impairments-by-virginia-bishop [data wejścia: 15 listopada 2014, 17:00].

5. Colman A.M. (2009): Słownik psychologii. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

6. Dunlea A. (1989): Vision and emergence of meaning. Blind and sighted children's early language. Cambridge: Cambridge University Press.

7. Griffer M.R., Ramachandra V. (2012): Language and Children with Visual Impairment. W: An Introduction to Children with Language Disorders. Fourth Ediotion, V. A. Reed (ed.). Pearson, p. 420–423.

8. Harley T.A. (2014): The Psychology of the Language. From data to theory. Fourth Ediotion. New York: Psychology Press.

9. Jaworska-Biskup K. (2011): Language acquisition in the blind child. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

10. Kaczorowska-Bray K. (2014): Specyfika rozwoju mowy i języka dzieci niewidomych. W: Interdyscyplinarność w logopedii, A. Hamerlińska-Latecka, M. Karwowska (red.). Gliwice: Komlogo Piotr Gruba, p. 57–84.

11. Konarska J. (2007): Komunikacja interpersonalna osób z niesprawnością wzroku i narządu ruchu. W: Umiejętności komunikacyjne osób z niepełnosprawnością. Teoria, diagnoza, wspomaganie, J. Baran, A. Mikrut (red.). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej, p 21–40.

12. Kuczyńska-Kwapisz J. (2004): Pedagogika osób słabo widzących i niewidomych. W: Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych, D.M. Piekut-Brodzka, J. Kuczyńska-Kwapisz (red.). Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej, p. 87–213.

13. Landau B., Gleitman L.R. (1985): Language and Experience. Evidence from the Blind Child. Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press.

14. Lindner G. (1976): Podstawy audiologii pedagogicznej. Warszawa: PWN.

15. Majewski T. (1983): Psychologia niewidomych i niedowidzących. Warszawa: PWN.

16. Majewski T. (2002): Tyflopsychologia rozwojowa: psychologia dzieci niewidomych i słabo widzących. Zeszyty Tyflologiczne 20, Warszawa: Polski Związek Niewidomych Zarząd Główny.

17. McCormick L., Schiefelbusch R.L. (1984): Early Language Intervention. Columbus, Toronto, London, Sydney: Charles E Merrill Publishing Co.

18. Mikołajczak-Matyja N. (2008): Hierarchiczna struktura leksykonu umysłowego. Relacje semantyczne w leksykonie widzących i niewidomych użytkowników języka. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

19. Milewski S., Kaczorowska-Bray K. (2015): Logopedyczne aspekty przyswajania języka przez dzieci niewidome. Poradnik Językowy 5, Towarzystwo Kultury Języka, Dom Wydawniczy LIPSA, Warszawa, p. 31–44.

20. Mills A.E. (1993): Language Acquisition and Development with Sensory Impairment: Blind Children. In: Linguistic Disorders and Pathologies: An International Handbook, G. Blanken et al. (ed.). Berlin, New York: Walter de Gruyter, p. 679–687.

21. Pąchalska M. MacQueen B.D. (2008): Mózg i pragmatyka. W: Podstawy neuropsychologii klinicznej, Ł. Romańska, A. R. Borkowska (red.). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, p. 195–231.

22. Pérez-Pereira M. (2006): Language Development in Blind Children. In: Encyclopedia of Language & Linguistics, Second Edition, volume 6, K. Brown, (Editor-in-Chief). Oxford: Elsevier, p. 357–361.

23. Pérez-Pereira M., Conti-Ramsden G. (2005): Do Blind Children Show Autistic Features? W: Autism and blindness: Current findings and reflections, L. Pring (ed.). Whurr, London, p. 99–127.

24. Pruszewicz A. (1992): Fizjologiczny rozwój mowy. W: Foniatria kliniczna, A. Pruszewicz (red.). Warszawa: PZWL, p. 222–225.

25. Rakowska A. (2003): Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

26. Sękowska Z. (1974): Kształcenie dzieci niewidomych. Warszawa: PWN.

27. Sękowska Z. (1981): Tyflopedagogika. Warszawa: WSiP.

28. Warren D.H. (2009): Blindness and children. An individual differences approach, Cambridge: Cambridge University Press.

29. Волкова Л.С. Коррекция нарушений устной речи у детей с глубокими нарушениями зрения: автореф. дис. … на соискание уч. степ. д-ра пед. наук: 13.00.03. М., 1983.

30. Волкова Л.С. Выявление и коррекция нарушений устной речи у слепых и слабовидящих детей. Л., 1991.

31. Волкова Л.С. Особенности логопедической работы при нарушениях зрения. Логопе­дия: учебник для студентов дефектол. фак. пед. вузов / под. ред. Л.С. Волковой, С.Н. Шаховской. М., 2003. С. 498–505.

32. Ермаков В.П., Якунин Г.А. Основы тифлопедагогики: Развитие, обучение и воспитание детей с нарушениями зрения: учеб. пособие для студ. высш. учеб. заведений. М., 2000. 240 с.

33. Комарова Т.П. Логопедические игры и упражнения для детей с нарушениями зрения, M., 2008. 175 c.

34. Лукашова Л.В. Особенности логопедической работы с детьми с нарушением зрения // Специальное образование. 2009. № 4. С. 41–48.

35. Солнцева Л.И. Тифлопсихология детства. М., 2000. 250 с.

36. Солнцева Л.И., Лонина В.А. Речь и общение при нарушениях зрения. Специальная психология / под ред. Лубовского. М., 2005.

37. Феоктистов В.А. Развитие навыков общения у слабовидящих детей. СПб., 2005.